بیماری نادری که شاید از وجود آن بی خبرید - استدیو مرینا

به گزارش خبرنگاران به نقل از خبرنگاران، اگر از شما خواسته گردد که تصویری از اتاق نشیمن مادربزرگ و خود مادربزرگتان را از روی حافظه بکشید، آیا می توانید این کار را انجام دهید؟ برای بیشتر افراد، جزئیات خاص به راحتی تجسم می شوند مانند یک پیانو در گوشه ای از اتاق، یک گلدان کنار پنجره و فنجان روی میز قهوه. اما برای دیگران، چنین کاری تقریباً غیرممکن است. این افراد یک بیماری نادر به نام آفانتازیا دارند که از بازآفرینی آسان تصاویر در ذهن آن ها جلوگیری می نماید؛ در واقع ممکن است اصطلاح چشم ذهن برای آن ها بی معنی باشد.

ویلما بینبریج، استادیار روانشناسی در دانشگاه شیکاگو که به تازگی تحقیق در خصوص این بیماری را شروع نموده، گفت: برخی از افراد مبتلا به آفانتازیا گزارش نموده اند که معنی اصطلاح شمردن گوسفند قبل از خواب را نمی دانند که می تواند مادرزادی بوده یا به وسیله ضربه حاصل شده باشد. آن ها تصور می کردند که این فقط یک بیان است و تا بزرگسالی هرگز درک ننموده بودند که افراد دیگر می توانند گوسفندان را بدون دیدن آن ها تجسم نمایند.

یک متخصص علوم اعصاب ادراک و حافظه تصمیم گرفت به طور آزمایشی تفاوت بین افراد آفانتازیک و کسانی که تصاویر معمولی در دست دارند در یک مجموعه خاص از وظایف حافظه بصری بسنجد؛ هدف از این کار توصیف بهتر آفانتازیا بود.

برای این مطالعه که در مجله کورتکس منتشر شد، این متخصص و همکارانش عکس های سه اتاق را به ده ها نفر با تصاویر معمولی و محدود نشان دادند، آن ها سپس از شرکت نمایندگان در هر دو گروه خواستند اتاق ها را بکشند، یک بار از روی حافظه و یک بار دیگر هنگام مشاهده عکس به عنوان مرجع.

تفاوت در آزمایش حافظه چشمگیر بود؛ افراد با تصویر معمولی برجسته ترین اشیاء را در اتاق با مقدار کمی از جزئیات مانند رنگ و عناصر اصلی طراحی، ترسیم کردند؛ افراد مبتلا به آفانتازیا اما کار سخت تری داشتند، آن ها می توانستند چند شیء را در اتاق قرار دهند، اما نقاشی های آن ها اغلب ساده تر بود و برخی اوقات به توصیف نوشتاری بسنده می کردند. به عنوان مثال برخی به جای ترسیم پنجره ها، کلمه پنجره را نوشتند.

در حالی که مبتلایان به آفانتازیا فاقد تصاویر بصری هستند، اما به نظر می رسد حافظه فضایی دست نخورده ای دارند که از تصاویر متمایز است و ممکن است به طور متفاوتی ذخیره گردد؛ به عنوان مثال افرادی که نابینای مادرزادی هستند، هنوز هم می توانند چیدمان یک اتاق آشنا را توصیف نمایند.

به همین ترتیب، افراد مبتلا به آفانتازی می توانستند اشیایی را که به خاطر می سپارند، بیشتر اوقات در مکان صحیح اتاق قرار دهند، درست مثل کسانی که تصاویر معمولی دارند، حتی اگر بسیاری از جزئیات را به خاطر نمی آورند؛ و جای تعجب است، حتی اگر افراد مبتلا به آفانتازیا در مجموع اشیاء کمتری را به خاطر می آورند، اشتباهات کمتری نیز مرتکب می شوند؛ آن ها از اشیایی که در هیچ یک از اتاق ها نبوده اند هیچ خاطره غلطی ایجاد ننموده اند و اشیاء را در مکان صحیح قرار داده اند.

این متخصص گفت: یک شرح احتمالی می تواند این باشد که، چون افراد آفانتازیک در این کار مشکل دارند، آن ها به استراتژی های دیگری مانند کدگذاری کلامی فضا تکیه می نمایند. بازنمایی های کلامی و سایر استراتژی های جبرانی آن ها ممکن است در پرهیز از خاطرات نادرست، آن ها را بهبود بخشد. در مقابل، افراد با تصاویر معمولی در مجموع چهارده اشتباه مرتکب شدند و مرتباً اشیایی را که در عکس ها نبوده اند، ترسیم می کردند. در یک نمونه فردی حتی پیانویی را در داخل اتاق نشیمنی کشید که فقط شامل یک شومینه، جایگاه و کاناپه بود که به گفته متخصصان این می تواند به این دلیل باشد که آن ها خاطرات بصری خود را از اتاق های دیگر بازآفرینی می نمایند، کاری که افراد مبتلا به آفانتازیا نمی توانند انجام دهند.

این در حالی است که وقتی از آن ها خواسته شد به سادگی عکس ها را کپی نمایند، هر دو گروه بدون هیچ اشتباهی بیشتر اشیاء را ترسیم کردند، و به یک اندازه امتیاز گرفتند، این نشان می دهد که تفاوت واقعی و خاص در حافظه است نه توانایی هنری یا کوشش.

آفانتازیا اخیراً به عنوان یک پدیده روانشناختی شناخته شده است که بر اساس اظهارات متخصصان شناخت آن تا حدودی به دلیل افراد مشهوری است که داوطلب شرکت در این آزمایش شدند.