جای خالی سیاستگذاری در هوش مصنوعی
به گزارش استدیو مرینا، امروزه فناوری های نوین و به ویژه هوش مصنوعی به سرعت جهان اطراف ما را متحول می نماید و نفوذ روزافزون آنها در تمامی کاربردهای سنتی، یکی از دغدغه ها و اولویت های دولت هاست. اکنون جهان به تعبیری با سونامی فناوری روبرو بوده و کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست.
واضح است که فرصت های جدید فناورانه، چالش های جدیدی را برای ذی نفعان و متولیان مختلف، خصوصا نهادهای دولتی، اجتماعی و سنتی بازار ایجاد نموده و حتی تغییر فرهنگ کاربری را به همراه خواهد داشت.
عموما فرایند تکامل استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی از سیستم های تصمیم یار به سمت سیستم های تصمیم ساز می رود؛ لذا در کشور ما نیز باید برنامه ریزی لازم برای تحقق سیر تکامل این فناوری از سطوح هوش کمکی و هوش افزایی به منزله ابزارهای تصمیم یار، به سطح هوش خودمختار به عنوان سطح غایی سیستم های تصمیم ساز صورت پذیرد.
البته در کنار اثرات ارزشمند فناوری هوش مصنوعی، دغدغه هایی مانند افزایش نرخ بیکاری حاصل از اتوماسیون و نقض حریم شخصی کاربران نیز مطرح است.
نکته حائز اهمیت این که این موضوعات نافی الزام توسعه این فناوری نبوده و صرفا باید از منظر پیش بینی آینده و تعریف روینمودها و روال های اجرایی جدید مورد نظر باشند. در واقع نوع اشتغال تغییر می کند و از این رو آماده سازی نیروی کار با مهارت های جدید یک الزام است.
کندبودن ذی نفعان این فناوری در برابر توسعه سریع آن و نگاه سنتی آنها به موضوع، اصلی ترین مخاطره محسوب می گردد و چنانچه پارادایم های سنتی قبلی را در برابر تغییرات و توسعه فناوری های نوین، دنبال کنیم، حاصل آن شکاف در ابعاد مختلف فنی، مالی، اجتماعی و حتی حکمرانی فضای مجازی و... خواهد بود.
تغییر نگاه ذی نفعان و نهادهای متولی به توسعه فناوری هوش مصنوعی، مبحث دیگری بوده و لازم است این نهادها هم راستا با فناوری باشد، نه در مقابل آن.
اکنون ایجاد و توسعه زیرساخت های پردازشی و آموزشی، از اقدامات ضروری و موثر این نهادهاست.
همچنین تکامل قوانین و مباحث حقوقی مرتبط با این فناوری ها، متناسب با توسعه آنها الزامی است و در صورت عدم تحقق به موقع آنها، کاربردپذیری فناوری ها را با مشکل روبرو خواهد نمود.
دسترسی به داده از الزامات توسعه فناوری هوش مصنوعی محسوب می گردد. از طرفی داده و دسترسی به آن از ابزارهای قدرت است و در امتداد نگاه سنتی، هنوز فرهنگسازی لازم دال بر دسترسی آزاد به این منابع عمومیت نیافته است. بخش اعظمی از این منابع در اختیار نهادهای دولتی قرار گرفته است.
حکمرانی فناوری های نوین از جمله هوش مصنوعی (فارغ از نحوه اجرای آن به صورت Adhoc و...) نیز تأثیر بسیار زیادی در کمیت و کیفیت توسعه آنها در کشور دارد.
تفرق و تضاد متولیان، ذی نفعان و نهادهای مربوطه در سالیان اخیر، مسائل زیادی را در راستا توسعه این فناوری ها ایجاد نموده است.
پیش بینی راهکارهای برون رفت از مخاطرات مذکور مستلزم حرکت یکپارچه کنشگرانی است که مدیریتی فرابخشی، فراسازمانی و در سطح نهادی ملی و در تعاملات سازنده قوای مختلف است.
لزوم تغییر نگاه سیاستگذاران ارشد دولتی و غیردولتی به توسعه این فناوری ها و دوره تحول آنها - که بسیار گذراتر از تجربیات قبلی است - ضروری می کند و در راستای توسعه عدالت خدماتی توأم با عدالت ارتباطی، نباید به صورت منفعل و صرفا بر اساس الگوهای قبلی عمل گردد.
ستار هاشمی - معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات / روزنامه خبرنگاران
منبع: جام جم آنلاین