ماهواره های بومی که اقتدار ایران را فریاد می زنند، جایگاه ماهواره های ایرانی در دنیا - استدیو مرینا

به گزارش خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرنگاران ، ایران به عنوان یکی از کشورهایی که دارای فناوری فضایی است تا کنون تلاش های زیادی برای حضور در مدار زمین داشته، حالا به گفته مسئولان عدم موفقیت ماهواره ظفر باعث توقف این تلاش ها نمی شود و ظفر 2 در راه است.

براساس این گزارش ، در چند سال اخیر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گام های خوبی را در سایه پیشرفت علم و فناوری برای ارسال ماهواره در مدارهای مختلف در فضا انجام داده که هر کدام از پرتاب های ماهواره با هدف و ماموریت خاص طراحی و ساخته شده است. آخرین اقدام سازمان فضایی ایران در پرتاب ماهواره مربوط به ماهواره دانشگاه علم و صنعت ایران بود که توسط ماهواره بر سیمرغ انجام شد اما به دلیل نرسیدن سرعت ماهواره بر سیمرغ نتوانست در مدار قرار گیرد اما کشور را تا یک قدمی این دستاورد پیش برد. در این رابطه مروری بر اهداف و تلاش های مسوولان در راستای فناوری فضایی کردیم که اظهارات آنها را در ادامه می خوانید:

سکانس اول ، دبیر شورای عالی فضایی

سازمان فضایی در دولت دوازدهم سه محور اصلی را در اولویت دارد

مرتضی براری معاون وزیر و رئیس سازمان فضایی ایران درباره اقدامات و برنامه های سازمان فضایی در دولت دوازدهم با تأکید بر اینکه در دولت دوازدهم سازمان فضایی سه محور اصلی را به عنوان اولویت خود تعریف کرده است، گفت: محور نخست توسعه زیرساخت های فناوری های فضایی در بالادست صنعت فضایی، محور دوم توسعه کاربردهای فناوری فضایی در بخش پایین دست و محور سوم حفظ منافع جمهوری اسلامی در حوزه فضایی در مجامع بین المللی بوده است.

توسعه صنعت و فناوری فضایی با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی

وی اضافه نمود: برای فعال کردن محورهای اول و دوم، تلاش داریم از ظرفیت های بخش خصوصی چه در توسعه بخش بالادست صنعت فضایی و چه در توسعه کاربردهای فناوری فضایی در بخش پایین دست این صنعت استفاده کنیم.

تثبیت فناوری فضایی و تبدیل آن به صنعت کاربردی

رئیس سازمان فضایی با تأکید بر اینکه هر صنعت رو به رشد نیازمند وجود بازار است، گفت: مهم ترین دغدغه ما در حوزه توسعه فناوری فضایی، تثبیت فناوری فضایی و تبدیل آن به صنعت است. به همین دلیل تلاش داریم که بستر لازم برای ورود بخش خصوصی هم در بالادست و هم در پایین دست صنعت فضایی فراهم شود تا این صنعت را تبدیل به یک صنعت کاربردی کنیم.

بالاترین جایگاه حوزه فضایی در سند نقشه جامعه علمی کشور

وی اضافه نمود: حوزه فضایی که در سند نقشه جامعه علمی کشور بالاترین جایگاه را دارد از نیروی انسانی زبده ای برخوردار است که با فراهم کردن بسترهای لازم علاوه بر ایجاد اشتغال و کارآفرینی برای این نیروها، جامعه می تواند از ثمره فناوری فضایی بهره مند شود.

اعلام فراخوان مناقصه ساخت و پرتاب ماهواره

براری در ادامه بابیان اینکه رویکرد سازمان فضایی، صنعتی سازی فناوری فضایی است گفت: برای اینکه فناوری های فضایی صنعتی سازی شود، تلاشمان این است که از ظرفیت بخش خصوصی در کل زنجیره صنعت فضایی استفاده کنیم. به همین خاطر برای شناسایی پیمانکار جهت طراحی، ساخت و تحویل در مدار ماهواره های سنجش ازدور اپتیکی و راداری، فراخوان مناقصه اعلام کرده ایم.

ساخت ماهواره را به بخش خصوصی واگذار می کنیم

وی اضافه نمود: تا به امروز بیشتر ماهواره های ما در مراکز تحقیقاتی و مراکز دانشگاهی و پژوهشگاه ها طراحی و ساخته می شد اما بر اساس رویکرد جدید، برنامه داریم که دانشگاه ها در توسعه فناوری فضایی ادامه فعالیت داشته باشند و ساخت ماهواره را به بخش خصوصی واگذار کنیم.

توسعه زیرساخت های بومی فضایی در آینده ای نزدیک

رئیس سازمان فضایی ادامه داد: بر این اساس امیدواریم در راستای صنعتی سازی فناوری فضایی، فناوری هایی که در یک دهه گذشته در دانشگاه ها به آن دست پیداکرده ایم با تعامل دانشگاه و شرکت های خصوصی بزرگ، تثبیت شود و در آینده نزدیک شاهد قرارگیری ماهواره های عملیاتی در مدار و بالطبع توسعه زیرساخت های بومی فضایی باشیم.

نیاز داریم جامعه از ظرفیت و فواید فناوری فضایی آگاه شود

براری با تأکید بر اینکه در بخش پایین دست نیز هدف سازمان فضایی کاربردی کردن صنعت فضایی است، گفت: برای توسعه فضایی ما نیاز داریم که جامعه از ظرفیت و فواید این فناوری آگاه شود. به همین دلیل در دولت دوازدهم کاربردی کردن فناوری فضایی در اولویت قرار گرفت و تلاش داشتیم که این فناوری برای جامعه ترویج شود و این ترویج منجر به توسعه بازار فضایی شود.

صنعت فضایی پیشران های توسعه و ابزار رفاه اجتماعی

وی اضافه نمود: امروزه صنعت فضایی به یکی از پیشران های توسعه و ابزارهای رفاه اجتماعی تبدیل شده است. اقتصاد فضا رشد 6 و نیم برابری متوسط اقتصاد دنیا را دارد. این رشد هم ناشی از رشد کاربردهای صنعت فضایی است. زمانی صنعت فضای تنها مظهر اقتدار یک کشور بود اما در یک دهه گذشته این صنعت علاوه بر اقتدار به یک حوزه اقتصادی بسیار جذاب تبدیل شده است. به طوری که امروزه در دنیا 76 درصد اقتصاد این صنعت توسط بخش خصوصی مدیریت می شود. این مسئله بیانگر آن است که صنعت فضایی در جوامع کاربردی شده است و در رفاه اجتماعی و توسعه نقش به سزایی پیداکرده است.

توانسته ایم فناوری های فضایی را در حوزه عمومی کاربردی کنیم

رئیس سازمان فضایی ادامه داد: امروزه صنعت فضایی در خدمات شهری، کشاورزی، هواشناسی، مدیریت بلایای طبیعی، محیط زیست و... نقش آفرینی می کند. به همین دلیل ما نیز هم راستا با کشورهای پیشرو در صنعت فضایی در این راستا گام برداشته ایم و توانسته ایم فناوری های فضایی را در حوزه عمومی کاربردی کنیم.

پروانه فعالیت اپراتورهای ماهواره ای را تصویب کردیم

براری شرح داد: پیش ازاین بخش فضایی کاملاً در اختیار دولت بود. امروزه کشورها بسترهای لازم را برای ورود و سرمایه گذاری بخش خصوصی فراهم می کنند. به همین دلیل یکی از اولویت های ما در دولت دوازدهم بسترسازی برای ورود سرمایه گذاران بخش خصوصی به این حوزه بوده و بر همین اساس، پروانه فعالیت اپراتورهای ماهواره ای را تصویب کردیم که تا به امروز چندین شرکت بزرگ، درخواست دریافت این پروانه را ارائه کرده اند. همچنین پروانه فعالیت اپراتور ماهواره های سنجشی نیز تکمیل شده است که در حال طی فرآیند تصویب است.

با آزادسازی داده های ماهواره ای امکان فعال شدن استارتاپ ها فراهم می شود

وی ادامه داد: اساساً یکی از اتفاق های مهمی که در دولت دوازدهم در صنعت فضایی کشور رخ داد ورود استارتاپ ها و افراد خلاق و کارآفرین به این حوزه بود. به طوری که در بالادست صنعت فضایی اجازه سرمایه گذاری و ورود بخش خصوصی داده شده و در پایین دست این صنعت هم با آزادسازی داده های ماهواره ای امکان فعال شدن استارتاپ ها در این حوزه فراهم شده است.

بیش از 40 سال، داده های ماهواره ای را دریافت و ذخیره سازی کرده ایم

رئیس سازمان فضایی تأکید کرد: در مرکز ماهدشت سازمان فضایی بیش از 40 سال، داده های ماهواره ای دریافت و ذخیره سازی شده است. برای توسعه کاربردهای فناوری فضایی، این داده ها می تواند نقش قابل توجهی ایفا کنند. این اتفاق در دولت دوازدهم افتاد و با آزادسازی داده ها، بخش پایین دست صنعت فضایی رونق ویژه ای پیداکرده است. امروز شعار سازمان فضایی، داده ها از ما خدمات از استارتاپ ها است.

امیدواریم اقتدار علمی را تبدیل به اقتدار اقتصادی در حوزه فضایی کنیم

وی شرح داد: بر پایه همین رویکرد نیز تعداد زیادی از استارتاپ ها در حوزه فضایی در حال شکل گیری و ارائه خدمات به بخش های مختلف هستند و امیدواریم همان طور که در صنعت فضایی دارای اقتدار علمی هستیم و توانسته ایم رتبه 11 را در دنیا کسب کنیم، بتوانیم این اقتدار علمی را تبدیل به اقتدار اقتصادی در حوزه فضایی کنیم.

همکاری با کشورهای عضو کمیته استفاده صلح آمیز از فضای ماورای جو

براری ادامه داد: در محور سوم اولویت های سازمان فضایی یعنی حفظ منافع جمهوری اسلامی در صنعت فضایی در مجامع بین المللی هم تلاش کردیم در دولت دوازدهم در مجامع بین المللی حضور مؤثر داشته باشیم و به همین دلیل سال گذشته در سازمان ملل به عنوان هماهنگ کننده گروه 77 انتخاب شدیم و سعی کردیم با افزایش تعاملات و همکاری با کشورهای عضو کمیته استفاده صلح آمیز از فضای ماورای جو، موارد مدنظر ایران در سند ده ساله پایداری بلندمدت فعالیت های فضایی لحاظ شد.

باید تکرار و استمرار در پرتاب ماهواره ادامه داشته باشد

وی درباره اینکه چرا قبلا توانسته بودیم ماهواره امید را در مدار قرار بدهیم و الان نمی توانیم، گفت:کشور ما دارای چند نوع ماهواره شامل ماهواره سنجشی، مخابراتی، تصویربرداری و عملیاتی است. که برخی از آنها توسط دانشگاه ها و تعدادی دیگر توسط پژوهشگاه ها انجام می شود. هرکدام دارای شرایط و تکنولوژی خاصی هستند که بیشترین علت در عدم موفقیت ماهواره ظفر مربوط به ماهواره بر است که باید براساس تعریفی که برایشان می شود کارکردشان تست شود که باید بادقت و طی مراحل مختلف انجام شود و با چند بار تست نمی توان به مرحله نهایی رسید به این معنی که باید تکرار و استمرار در پرتاب ماهواره ادامه داشته باشد تا به نقطه مطلوب برسیم.

باید ماهواره برمورد تست وآزمایش قرار گیرد

رئیس شورای عالی فضایی در باره این موضوع که چرا ماهواره به اون گرونی رو به فضا می فرستیم که به خاطر خطای ماهواره بر، اون همه پول هدر برود، یادآور شد: به خاطر آنکه همانگونه که ماهواره را 6 ماه مورد تست و آزمایش قرار می دهیم باید ماهواره برهم مورد تست وآزمایش قرار گیرد البته براساس نوع ماموریتی که به آن داده می شود به طور مثال سرعت وارتفاعی که برایش درنظر گرفته می شوداین درحالی است که دست یابی به ارتفاع بالای 540 کیلومتر با سرعت بیش از 6500 متر بر ثانیه برای نخستین بار در پرتاب های فضایی کشور در ماهواره ظفر رخ داد.

مانور رسانه ای پرتاب ماهواره برای عمومی کردن فعالیت های فضایی است

وی درخصوص اینکه اگر شکست برای ماهواره یک مقوله طبیعی است چرا قبل از پرتاب مانور رسانه ای می دهیم ، گفت: معمولا در تمام دنیا بعد از 40 مرتبه آزمون و خطا و پرتاب ماهواره کشورها به 90 درصد پیشرفت می رسند اما در ایران با تعداد انگشت شمار پرتاب به پیشرفت طراحی و ساخت ماهواره به 90 درصد رسیده ایم. علت مانور رسانه ای که قبل از پرتاب هر ماهواره انجام می شود به خاطر عمومی کردن فعالیت های فضایی است و اینکه ما با توان داخلی و با استفاده از دانشمندان ایرانی پا به عرصه فضا و ماهواره گذاشته ایم.

ایران تنها دارای یک ماهواره بر به نام سیمرغ است

رئیس سازمان فضایی درباره اینکه اگر ماهواره ظفر را با این ماهواره بر پرتاب نمی کردیم و ماهواره بر درست عمل می کرد، چه ضرری می کردیم، خاطر نشان کرد: در حال حاضر ایران تنها دارای یک ماهواره بر به نام سیمرغ است و ماهواره بر دیگری ندارد مگر آنکه ساخت آن را به شرکت خصوصی خارجی بدهیم که آن هم هزینه های خاص خود را دارد . اگر ماهواره بر درست عمل می کرد ما می توانستیم بسیاری از خدمات نیاز جامعه را برطرف کنیم مانند اینترنت و در حوزه کشاورزی و بسیاری از حوادث طبیعی مانند زلزله و سیل که امثال به طور مثال در حادثه دومین سیلاب بسیاری از اطلاعات از طریق فناوری فضایی مورد رصد قرار گرفت.

ماهواره و فضا به طور مستقیم به گوشی های همراه اول خدمات می دهد

براری درباره این سوال که چرا باید با هزینه زیاد ماهواره در مدار قرار دهیم می توانیم مانندسایرکشورها، ماهواره اجاره کنیم ، گفت: برای آنکه در آینده ای نزدیک نیاز های جوامع با فضا و ماهواره تامین می شود در چند سال دیگر هیچ اپراتور موبایلی دیگر کارکردی نخواهد داشت چون به راحتی می توان اینترنت از طریق ماهواره و فضا به طور مستقیم به گوشی های همراه اول خدمات بدهد.

ایران در علم و فناوری فضا و ماهواره پیشرفت خواهد کرد

اجاره ماهواره هزینه بسیار زیادی دارد و کشور ایران در شرایط فعلی اقتصادی با توجه به تحریم ها قادر به این کار نخواهد بود همچنین کشورهای دیگر نیز ماهواره به ایران اجاره نمی دهند به طوری که 15 سال پیش ایران با یک کشور اروپایی به طور مشترک ماهواره ای را طراحی و به مرحله ساخت رسانند و قرار بود آن کشور ماهواره را پرتاب کند اما همچنان این کار را به بهانه های مختلف انجام نمی دهد یا می گوید ماهواره در فضا ناپدید شده است.باید ایران در علم و فناوری فضا و ماهواره پیشرفت کند و این کار جز استمرار و تکرار راه دیگری ندارد.

سکانس دوم ، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات

ما ایرانی ها توقف ناپذیر هستیم

محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در چند روز اخیر مطالب متعددی را درباره ماهواره ظفر در توئیتر خود به انتشار گذاشت که بازتاب های فراوانی را به همراه داشت. او در توئیتی پس از پرتاب ماهواره ظفر نوشت: دوست داشتم با خبر خوب شما را شاد کنم اما گاهی زندگی آن طور که بخواهیم پیش نمی رود.پرتاب ماهواره ظفر توسط ماهواره بر سیمرغ موفقیت آمیز نبود همچنین بازتاب جمله انگیزشی آذری جهرمی در رسانه های خارجی این بود که: ما ایرانی ها توقف ناپذیر هستیم!

آمریکا هم شکست های فضایی بسیار دارد

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات پس از شکست پرتاب ماهواره ظفر توسط ماهواره بر سیمرغ، در توییتی به انگلیسی نوشت: مثل بیشتر پروژه های علمی، شکست رخ داد. آمریکا هم شکست های فضایی بسیار دارد (فالکون و ...).

12 ثانیه لعنتی، علت عدم موفقیت ماهواره ظفر بود

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بعد از پرتاب ماهواره ظفر اظهار کرد: در 12 ثانیه آخر که سوخت یا توان موتور ماهواره باید افزایش پیدا می کرد تا به سرعت مورد نظر دست پیدا کند، این اتفاق نیفتاد و علت این هم می تواند به کیفیت سوخت و وزن مرحله دوم ماهواره ارتباط داشته باشد و هم می تواند به توان موتور مرتبط باشد.

در جمع 12 کشور مسلط بر فن آوری دانش فضایی هستیم

ماهواره ظفر به هدف نهایی خود نرسید اما پرتاب آن دانش فضایی ما را گسترش داد. ایران با وجود جوان بودن درعرصه علوم فضایی در جمع 12 کشور مسلط بر فن آوری تولید و پرتاب ماهواره قرار گرفته است.

سکانس سوم ، سخنگوی فضایی وزارت دفاع

بهینه سازی های لازم برای پرتاب آینده انجام خواهد شد

سید احمد حسینی، سخنگوی فضایی وزارت دفاع درباره عدم موفقیت ماهواره ظفر گفت: ماهواره بر سیمرغ، ماهواره ظفر را با موفقیت به فضا پرتاب کرد، اما ماهواره بر به سرعت موردنیاز جهت تزریق ماهواره در مدار موردنظر نرسید؛ بهینه سازی های لازم جهت پرتاب آینده انجام خواهد شد.

سکانس چهارم، رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران

ماهواره دانشگاه علم و صنعت بومی سازی شده است

جبار علی ذاکری رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران درباره طراحی و ساخت ماهواره توسط نخبگان و دانشمندان دانشگاهی گفت: 90 درصد تجهیزات ساخته شده در ماهواره دانشگاه علم و صنعت بومی سازی شده است و در داخل کشور تولید می شود. تمام آی سی ها و قطعات ریزش هم دانه به دانه در داخل کشور تولید می شود ازطرفی باید بگویم ماهواره دارای برد خاصی وهشت لایه است که در بخش هایی از آن برای کاهش وزن ماهواره از مواد خاصی استفاده کردیم چرا که اگر ماهواره وزنش از یک حدی بیشتر باشد هم در پرتابگر به مشکل برمِی خورد و هم مدت زمان ماندگاری اش تحت تأثیر قرار می گیرد ولی همه این موارد پیگیری شد و امیدوارم که ما در کوتاه ترین زمان بتوانیم ماهواره را آماده پرتاب کنیم.

ماهواره بخش اعظمی از کاربردش در تصویربرداری است

ذاکری با اشاره به ماهواره ظفر 1 و2 اضافه نمود: این ماهواره بخش اعظمی از کاربردش در تصویربرداری است یعنی ماهواره ما برای پایش یا آمایش سرزمینی درخصوص انواع کشت هایی که در کشور صورت می گیرد انجام می شود یکی از کاربردهای ماهواره همین است می تواند تشخیص بدهد که کجا، چه میزان، چه نوع کشتی وجود دارد یعنی هشدار بدهد و بگوید که امسال اگر از هر یک هکتار A تن سیب زمینی بیاید آخر سال مثلاً ما 2 میلیون تن، ... محصول داریم نیاز کشور چقدر است مثلاً یک میلیون تن معنی این است که یک میلیون تن مازاد داریم پس وزارت بازرگانی یک میلیون تن باید صادر کند یعنی واقعاً ماهواره ای که ما طراحی کردیم و به فضا پرتاب خواهیم کرد کاربردها و استفاده های عمومی دارد و این هیچ ارتباطی با موضوع موشک ندارد آنچه که پرتاب می شود ماهواره است ماهواره یک جعبه هفتاد سانتی متر در هفتاد سانتی متر بوده که در آن تجهیزات الکترونیکی بسیار حساسی نصب شده و برای دیتا گیری و ارسال دیتا به ایستگاه های زمین است.

رشته ماهواره را در مقطع دکتری ایجاد می کنیم

فارس: آیا برنامه ای برای تاسیس رشته علم ماهواره دارید؟

رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران با بیان اینکه رشته تحصیلی ماهواره را در مقطع دکتری از سال آینده راه اندازی خواهیم کرد، ادامه داد: طبیعتاً چون ماهواره به صورت بومی طراحی و ساخته شده و جزء معدود کشورهایی شده ایم که علم ساخت ماهواره را داریم، آثار و برکاتش به جامعه می رسد اما آثار علمی ماهواره در دانشگاه می ماند به طوری که ما در دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه فناوری های نوین گروهی داریم به نام گروه مهندسی ماهواره که همه علمی که همکارانمان به آن رسیده اند تدریس می کنند و امیدوارم که امسال با تلاش دوستان بتوانیم در مقطع دکتری این رشته را هم در کشور ایجاد کنیم.

انتهای پیام/