بلاتکلیفی 13 ساله پتروشیمی اردبیل - استدیو مرینا

طرح احداث یک واحد پتروشیمی سال 83 به عنوان یکی از مطالبات مردم و مسئولان استان اردبیل مطرح شد، اما این پروژه، بعد از اقدامات اولیه و مراسم کلنگ زنی در ابتدای جاده اردبیل - خلخال در شهریور 85 و در حالی که قرار بود در مدت 36 ماه به بهره برداری برسد، متوقف شد. اکنون بعد از گذشت 13 سال به جز چند سوله خالی پیشرفتی ندارد. مسئولان وقت استان در سال 85 اعلام کردند که مجتمع بزرگ پتروشیمی اردبیل حدود 500 شغل مستقیم و افزون بر 2 هزار شغل غیرمستقیم ایجاد می نماید و با جذب قریب 500 میلیارد تومان سرمایه، تاثیر شگرفی در پویایی اقتصادی استان و منطقه خواهد داشت. اما این روزها نداشتن توجیه اقتصادی اجرای این طرح را در رکود قرار داده است. مردم اردبیل از نمایندگان خود که با وعده گره گشایی از پروژه های راکد و نیمه تمام استان به مجلس راه یافته اند، انتظار دارند در این مورد شفاف سازی و پتروشیمی را مشخص تکلیف نمایند.

• گره کور سرنوشت

یکی از فارغ التحصیلان رشته شیمی درباره احداث این واحد صنعتی در اردبیل اظهار می نماید: اتمام پروژه پتروشیمی برای اردبیلی ها و به خصوص جوانان تحصیلنموده بیکار آن به یک آرزو تبدیل شده است. این در حالی است که طی سال های گذشته بسیاری از جوانان این استان با وعده بهره برداری این پروژه در رشته های مربوط به پتروشیمی مشغول تحصیل شده اند، اما حالا بیش از یک دهه از فارغ التحصیلی آنها می گذرد و امیدشان به یأس تبدیل شده است.

کامران عدلی با بیان این که پروژه های صنعتی نقش عمده ای در بالا بردن سطح اشتغال و تبدیل سیمای اردبیل به استان برتر در حوزه صنعت و ریشه کنی بیکاری ایفا می نمایند، می افزاید: تکمیل و راه اندازی این پروژه از زمان آغازش همواره در هاله ای از ابهام قرار داشت و به همین دلیل در مرکز توجه افکار عمومی بود، اما رفته رفته به تاریخ پیوست. این کارشناس با گلایه از مسئولان به دلیل وعده های محقق نشده، بیان می نماید: سال هاست که این طرح روی زمین مانده، آن هم در حالی که می توان بسیاری از موانع آن را با کمی کار کارشناسی رفع کرد. هیچ عزمی برای محقق شدن این صنعت مورد احتیاج استان دیده نمی گردد و تمام فارغ التحصیلانی که سال هاست چشم امید به بهره برداری این واحد صنعتی دارند، در رشته های نامرتبط به کار مشغول شده یا مهاجرت نموده اند.

• نبود مطالعه هنگام تعریف پروژه ها

یکی از فعالان اجتماعی استان هم می گوید: تعلل در اجرای پتروشیمی اردبیل موضوعی نیست که بتوان راحت از کنار آن رد شد و آن را نادیده گرفت. باید علت اجرایی نشدن این طرح برای مردم شفاف سازی گردد که چرا این پروژه بلاتکلیف مانده و اگر مسئله ای وجود دارد چرا قبل از اجرا در این زمینه مطالعات لازم نشده است.

سجاد غفاری ادامه می دهد: مردم اردبیل خاطرات تلخی از نبود مطالعات در اجرای پروژه ها دارند. مصداق آن فرودگاه اردبیل و بدترین مکان یابی برای احداث آن است. حالا هم ساخت پتروشیمی به همین دلیل در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. غفاری در خصوص مشکل تامین آب و خوراک گاز این پروژه اظهار می نماید: آب صنایع تبریز از ارس تامین می گردد. آیا نمی توان از قزل اوزن و ارس برای این پروژه حیاتی آب تامین کرد؟ وقتی نفت جمهوری آذربایجان هزاران کیلومتر آن طرف تر به اروپا منتقل می گردد، آیا نمی گردد با تکیه بر قواعد امروز اقتصاد جهانی و در همگرایی اقتصادی با کشورهای دیگر برای یاری به کاهش قیمت تمام شده با جمهوری آذربایجان وارد مذاکره شد و بخشی از نفت این جمهوری را به پارک های پتروشیمی در مناطق مختلف مرزی اردبیل انتقال داد؟

• پاسخ نمایندگان به مطالبات مردم

سخنگوی کمیسیون عمران مجلس و نماینده اردبیل، نیر، نمین و سرعین با تاکید بر این که پتروشیمی یک صنعت آب بر است و برای راه اندازی آن به حجم زیادی آب احتیاج داریم، بیان می نماید: با توجه به بحران آب در دشت اردبیل، در صورت مشخص تکلیف این واحد صنعتی، باید به فکر تامین آب مورد احتیاجآن از حوضه های آبی دیگر باشیم که در دست مطالعه است.

صدیف بدری می افزاید: پتروشیمی اردبیل با مشارکت 20 درصدی در اختیار بانک ملی قرار داشت که به بخش خصوصی واگذار شد تا مشخص تکلیف گردد. اما مشکل اساسی این پروژه تامین آب است. به گفته این نماینده، حدود 11 میلیون متر مکعب آب احتیاج است که چرخ پتروشیمی به گردش بیفتد و باید نصف آب سد یامچی که محل تامین آب شرب اردبیل است، به این صنعت اختصاص داده گردد که آن هم حقابه روستاییان است و عملی نیست.

بدری با اشاره به پیشرفت 25 درصدی این پروژه می گوید: گزینه دیگر تامین آب از محل فراحوضه ای مانند قزل اوزن و ارس است که صرفه اقتصادی ندارد. این مسائل باعث شده است پتروشیمی بعد از گذشت 13 سال به نتیجه نرسد. این مسئول درباره کوشش های نمایندگان مجلس برای این پروژه اظهار می نماید: برای حل مسائل پتروشیمی در حوزه اقتصادی از صندوق توسعه ملی تسهیلات 2/1 میلیارد دلاری درخواست نموده ایم که امیدواریم با تخصیص آن بتوانیم برای گگرددن گره های این پروژه کاری انجام دهیم.

وی با اشاره به این که حقابه اختصاص یافته به اردبیل از قزل اوزن به درستی اعمال نشده است، ادامه می دهد: باید گاز پتروشیمی هم تامین گردد. رضا کریمی دیگر نماینده اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس هم می گوید: پروژه پتروشیمی اردبیل بعد از کلنگ زنی با 2 مشکل تامین خوراک و آب روبه رو شد به طوری که در مقطعی فراوری این کارخانه از آمونیاک به محصولات پلیمری و پروپلین تغییر یافت، اما در نهایت پتروشیمی عملیاتی نشد. در حال حاضر محصولات زیرمجموعه پتروشیمی در این محدوده فراوری می گردد و در کنار آن قرار است پتروشیمی دیگری از سوی بخش خصوصی در نمین با ایجاد اشتغال برای 450 نفر افتتاح گردد. ما در دوره مسئولیت خودمان مسائل زیست محیطی آن را حل کردیم و دریافت مجوزهای آن را انجام دادیم.

• بازدید برای مشخص تکلیف پتروشیمی اردبیل

معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری اردبیل درباره دلایل رکود در اجرای این واحد صنعتی گفت: اجرای طرح پتروشیمی اردبیل سادهی نیست و باید برای اجرای آن تمام جوانب را در نظر گرفت. ارژنگ عزیزی اضافه کرد: هفته آینده، ضمن بازدید از این پروژه، آنالیز هایی برای تامین خوراک آن خواهیم داشت تا بتوانیم در خصوص مشخص تکلیف پتروشیمی اردبیل آن اظهار نظر کنیم. وی تاکید می نماید: مطالعه، اصل اول اجرای پروژه هاست و استانداری اردبیل در حال حاضر سعی دارد با تکیه بر مطالعات، پروژه ها و برنامه ها را پیش ببرد.

• راستا پرفراز و نشیب احداث مجتمع پتروشیمی در اردبیل

احداث پتروشیمی اردبیل از مصوبات اولین سفر هیات دولت نهم به استان اردبیل و تنها کارخانه مادری بود که احداث آن در زمان این دولت برای استان اردبیل مصوب شد. پیگیری ساخت پتروشیمی، نمایندگان اردبیل را در مجلس شورای اسلامی از دوره هفتم تاکنون درگیر نموده است. سرمایه گذاری و اجرای پتروشیمی اردبیل از همان ابتدا به پتروشیمی اراک واگذار شد، اما سیاست های ناگهانی دولت در گران کردن گاز باعث شد پتروشیمی اراک در همان مرحله انتقال خوراک مواد اولیه و سوختی به پتروشیمی اردبیل با تردید روبرو گردد. فعالیت در رشته های پتروشیمی، شیمیایی و صنایع وابسته، تهیه و فراوری اوره و آمونیاک، انواع کودهای شیمیایی و احداث صنایع وابسته در استان اردبیل موضوع اصلی پتروشیمی واحد اردبیل است و در صورت عبور از مراحل اجرایی می تواند به عنوان یکی از حلقه های گم شده صنعت اردبیل مطرح گردد، اما همچنان در کلافی سردرگم بلاتکلیف است.