طرز تهیه آش یرتخلی ارومیه (تورشولی آش) در 7 مرحله آسون
به گزارش استدیو مرینا، آش یرتخلی که به آن آش کلم سفید یا تورشولی آش نیز می گویند یکی از انواع آش های سنتی و محلی ارومیه ای است که با استفاده از مواد اولیه متنوعی طبخ می گردد. این آش گیاهی خوشمزه و مقوی با طعم ترش و منحصر به فردی که دارد در ارومیه یکی از غذاهای برای هم به شمار میرود و خوردن آن در روزهای سرد سال در طب سنتی هم توصیه شده است. با ما در این مقاله از در همراه باشید تا طرز تهیه آش یرتخلی ارومیه را به شما آموزش دهیم و فوت و فن های خوشمزه شدن آن را به شما بگوییم.
مواد لازم برای تهیه آش یرتخلی ارومیه (برای 4 نفر)
مواد اولیه | مقدار مورد احتیاج |
کلم سفید | 500 گرم |
بلغور گندم | 1 لیوان فرانسوی دسته دار |
نخود | نصف لیوان فرانسوی دسته دار |
برنج نیم دانه | نصف لیوان فرانسوی دسته دار |
لوبیا چیتی | نصف لیوان فرانسوی دسته دار |
پیاز (برای پیاز داغ) | 2 عدد میانه |
رب گوجه فرنگی | 2 قاشق غذاخوری |
نعناع خشک | به مقدار لازم |
آبغوره | به مقدار لازم |
نمک، فلفل سیاه و زردچوبه | به مقدار لازم |
روغن سرخ کردنی | به مقدار لازم |
نان | برای سرو آش یرتخلی |
مدت زمان لازم برای آماده سازی مواد اولیه: 20 دقیقه
مدت زمان لازم برای تهیه آش یرتخلی: بین 1 الی 2 ساعت
مراحل طرز تهیه تورشولی آش ارومیه
مراحل طرز تهیه آش یرتخلی را دنبال نموده و این آش ترش آذری را با استفاده از مواد اولیه مقوی برای روزهای سرد سال یا برای شام شب یلدا درست کنید.
مرحله اول: مواد اولیه تورشولی آش را آماده کنید
پیش از آغاز مراحل طرز تهیه آش یرتخلی، بلغور گندم را بشویید و حسابی آبکشی کنید. سپس، بلغور گندم را در کاسه مناسبی بریزید و مقداری آب به آن اضافه کنید تا روی گندم را بپوشاند. بلغور گندم را برای 2 الی 3 ساعت بخیسانید.
برنج را نیز بشویید و به مدت 2 الی 3 ساعت در مقداری آب بخیسانید. به همین ترتیب، لوبیا چیتی و نخود را هم به خوبی بشویید و در آب بریزید تا حداقل برای 2 تا 3 ساعت خیس بخورند. حبوبات دیرپزی مانند نخود و لوبیا برای خیس خوردن معمولا به حدود 8 تا 12 ساعت زمان احتیاج دارند.
بنابراین، اگر فرصت کافی دارید بهتر است این حبوبات را از شب قبل در آب بخیسانید. مقدار آب برای خیساندن حبوبات باید به مقدار ای باشد که حداقل یک بند انگشت بالاتر از آن ها قرار بگیرد. در این مدت، چند بار آب حبوبات را عوض کنید تا نفخ آن ها کاملا گرفته گردد.
سپس، برگ های کلم سفید را جدا کنید و به خوبی بشویید. برگ های شسته شده کلم سفید را در سبد بریزید تا آب اضافه آن ها کاملا خارج گردد. در ادامه، کلم سفید شسته شده و بدون آب را با چاقو کاملا ریز کنید. پیازهای شسته شده و بدون پوست را نیز به صورت خلالی نازک برش بزنید.
برای خرید بلغور گندم، برنج نیم دانه و انواع حبوبات مانند نخود و لوبیا چیتی می توانید به روش های و اینترنتی به فروشگاه های مراجعه کنید.
مرحله دوم: حبوبات آش یرتخلی را بپزید
در این مرحله از طرز تهیه آش یرتخلی ارومیه، نخود و لوبیا چیتی خیس خورده را در سبد بریزید و کاملا آبکشی کنید. سپس، این حبوبات را همراه با مقداری آب در قابلمه مناسبی بریزید و روی حرارت میانه بگذارید تا بجوشد.
در ادامه، حرارت را ملایم کنید و درب قابلمه را ببندید تا نخود و لوبیا برای 2 ساعت به آرامی بپزند و کاملا نرم شوند. در صورت تمایل، می توانید نخود و لوبیا را در زودپز بریزید تا در طول یک ساعت نرم شوند و زمان پخت آن ها کاهش یابد. اگر فرصت کافی ندارید از کنسرو نخود و کنسرو لوبیا چیتی بهره ببرید.
شما می توانید انواع کنسرو حبوبات را به روش های حضوری و اینترنتی از فروشگاه های تهیه کنید.
مرحله سوم: پیاز را تفت دهید
پس از گذشت این مدت و پختن حبوبات، در قابلمه مناسبی (ترجیحا قابلمه 22 سانتی برای این مقدار مواد) مقداری روغن بریزید و روی حرارت میانه بگذارید تا گرم گردد. سپس، پیازهای خلالی را در قابلمه بریزید تا تفت ببینند و کاملا سبک و طلایی شوند.
در ادامه، مقداری نمک، زردچوبه و فلفل سیاه هم به پیازهای سرخ شده اضافه کنید. محتویات قابلمه را هم بزنید و چند لحظه صبر کنید تا عطر ادویه ها آزاد گردد.
برای خرید روغن سرخ کردنی، نمک، زردچوبه و فلفل سیاه می توانید به روش های حضوری و اینترنتی به فروشگاه های مراجعه کنید.
مرحله چهارم: غلات خیس خورده و کلم را اضافه کنید
حالا وقت آن است که برنج نیم دانه و بلغور گندم خیس خورده و نرم را نیز همراه با قطعات کلم و 5 الی 6 لیوان آب به قابلمه حاوی پیاز سرخ شده اضافه کنید. حرارت را زیاد کنید تا محتویات قابلمه سریع تر بجوشند.
چند دقیقه پس از جوشیدن آب، حرارت را ملایم کنید و درب قابلمه را ببندید تا محتویات داخل قابلمه برای 45 دقیقه تا یک ساعت با حرارت کم به آرامی بپزند.
مرحله پنجم: حبوبات پخته شده را اضافه کنید
پس از پختن و نرم شدن حبوبات، نخود و لوبیای پخته شده را در سبد بریزید تا آب اضافی آن ها خارج گردد. سپس، این حبوبات را هم به قابلمه حاوی ترکیبات آش یرتخلی اضافه کنید. مواد داخل قابلمه را به خوبی هم بزنید تا به صورت یکنواخت مخلوط شوند و طعم یکدیگر را بگیرند.
مرحله ششم: رب گوجه را تفت دهید
در این مرحله از طرز تهیه آش کلم سفید ارومیه وقت آن است که مقداری روغن را در تابه مناسبی بریزید و روی حرارت میانه بگذارید تا گرم گردد. سپس، رب گوجه فرنگی را به تابه اضافه کنید و تفت دهید تا رنگ باز کند و طعم خامی آن رفع گردد.
پس از تفت تماشا رب گوجه فرنگی، به مقدار نصف لیوان آب جوش در تابه بریزید و مواد را هم بزنید تا رب گوجه کاملا رقیق گردد. مقداری نعنا خشک را نیز به این ترکیب اضافه کنید. در ادامه، مخلوط رب گوجه فرنگی، آب جوش و نعنا خشک را در قابلمه آش بریزید و هم بزنید.
درب قابلمه را ببندید تا مواد داخل قابلمه برای نیم ساعت دیگر به آرامی بپزند و طعم یکدیگر را بگیرند. مراقب باشید آب قابلمه تمام نگردد و آش ته نگیرد. در صورت لزوم به مقدار یک لیوان آب جوش در قابلمه بریزید و آش را مرتبا هم بزنید.
برای خرید رب گوجه فرنگی و نعنا خشک می توانید به روش های حضوری و اینترنتی به فروشگاه های مراجعه کنید.
مرحله هفتم: آبغوره را اضافه کنید
در مرحله پایانی طرز تهیه آش ترش آذری، نوبت به اضافه کردن آبغوره می رسد. بنابراین، پس از اطمینان از پختن و جا افتاده شدن توروشولی آش ارومیه ای، آبغوره را نیز به محتویات قابلمه اضافه کنید. سپس، این آش غلیظ و خوشمزه را به خوبی هم بزنید و حرارت را خاموش کنید.
مرحله آخر: آش یرتخلی ارومیه را سرو کنید
آش یرتخلی ارومیه را در ظرف سرو بریزید و روی آن را به دلخواه با پیاز داغ () ، سیر داغ () و نعنا داغ () تزیین کنید. این آش ترش را می توانید با انواع نان به عنوان غذای اصلی یا پیش غذا نوش جان کنید.
برای خرید آبغوره و نان می توانید به روش های حضوری و اینترنتی به فروشگاه های مراجعه کنید.
نکات مهم در طرز تهیه آش یرتخلی ارومیه
- در طول پخت، آش یرتخلی را به طور مداوم هم بزنید تا برنج و بلغور گندم لعاب خود را آزاد نمایند و آش شما کاملا غلیظ و جا افتاده گردد.
- بسته به ذائقه، می توانید مقدار آبغوره تورشولی آش را کمتر یا بیشتر کنید.
- در هنگام پخت آش یرتخلی حتما حرارت را کاملا ملایم نگهدارید تا آش شما ته نگیرد و محتویات آن به آرامی پخته گردد.
- در صورت تمایل، می توانید مقداری عصاره سماق تاره یا سرکه را جایگزین آبغوره کنید.
فوت و فن های درست کردن تورشولی آش ارومیه
عصاره سماق تازه را چگونه تهیه کنیم؟
برای تهیه عصاره سماق، حدود 300 گرم سماق تازه و آسیاب نشده را بشویید و برای 30 دقیقه در یک لیتر آب بجوشانید. سپس، جوشانده سماق تازه را از صافی رد کنید و عصاره به دست آمده را در آش یرتخلی بریزید.
طرز تهیه آش کلم تبریز چگونه است؟
طرز تهیه آش کلم تبریز در صورت کلی مشابه همان چیزی است که درباره تورشولی آش ارومیه گفتیم؛ با این تفاوت که تبریزی ها علاوه بر مواد یاد شده در این آش 500 گرم سبزی آش شامل تره، جعفری، گشنیز، اسفناج و کمی ترخون می ریزند. ضمناً، آش کلم تبریز با کشک سرو می گردد و هیچ ماده ترشی ندارد.
یرتخلی برگ مو چیست؟
یرتخلی برگ مو یا آش برگ مو یکی دیگر از انواع آش های سنتی ارومیه است. روش پخت یرتخلی برگ مو با دستور طبخ آش یرتخلی کلم فرق دارد و با مواد اولیه دیگری درست می گردد.
منبع: افق کوروش