یادداشت روزنامه قرار، ادعای ارامنه٬ ترکیه و قدرت نرم - استدیو مرینا

بهترین تجربه سفر را با تور ترکیه در خاطراتتان ثبت کنید.

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران٬ اقدام اخیر مجلس نمایندگان آمریکا در خصوص ادعای نسل کشی ارامنه در دوران امپراتوری عثمانی٬ دردسرهای جدیدی برای ترکیه به وجود آورده و انتظار می رود که این رویداد دیپلماتیک و حقوقی٬ به شکل جدی بر روابط واشنگتن - آنکارا٬ تاثیر منفی بگذارد.

به همین خاطر٬ در روزهای اخیر٬ بسیاری از تحلیلگران ترکیه در این مورد مطلب نوشته و به بیان وضعیت موجود پرداخته اند.

طاها آک یول٬ یکی از افرادی است که از دریچه ای متفاوت به تحلیل این موضوع پرداخته و معتقد است که ترکیه باید با استفاده از راهکارهای سیاسی٬ مانع از این اقدام مجلس نمایندگان آمریکا می شد.

طاها آک یول نویسنده و پژوهش گر ترکیه٬ از روزنامه نگاران مشهور این کشور است که اطلاعات وسیعی در حوزه های تاریخ تحولات سیاسی ترکیه در سده بیستم دارد. او پیش تر در روزنامه حریت و شبکه تلویزیونی سی.ان.ان ترک٬ به عنوان تحلیل گر فعالیت می کرد، اما حالا در روزنامه قرار از رسانه های نزدیک به عبدالله گل٬ قلم می زند.

آک یول تاکنون 23 جلد کتاب در حوزه های سیاسی و تاریخی نوشته و منتشر نموده است. ترجمه کامل یادداشت او از این قرار است:

سوال اصلی کدام است؟

در شرایطی که همه در خصوص ارامنه صحبت می نمایند٬ در شرایط سخت فعلی باید از خود بپرسیم: چرا در برابر اقدام اخیر مجلس نمایندگان آمریکا کسی حاضر نشد گوش به دفاعیات ترکیه بدهد و از موقعیت ژئوپولتیک کشور و اهمیت ترکیه به عنوان یک متفق٬ سخن به میان بیاورد؟

این سوال مهمی است که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت.

همچنین باید بپرسیم: در شرایطی که همین دو هفته پیش٬ در کاخ ریاست جمهوری بش تپه در آنکارا٬ بین اردوغان و مایک پنس معاون ترامپ٬ توافق نامه امضا شد٬ چگونه به یک باره همه چیز تغییر نموده و تحریم ترکیه را در دستور کار قرار می دهند؟

اولین بار نیست که سراغ این پرونده می روند

تاکنون چندین بار در آمریکا٬ سناتورها و سیاست مدارانی پیدا شده اند که سراغ این پروند رفته و به دنبال آن بوده اند که ترکیه را در شرایط سختی قرار دهند.

اما هر بار مدافعین نیرومندی به میدان آمده و چنان از ترکیه دفاع نموده اند که لابی ارامنه و سناتورهای طراح این جریان٬ به هدف و مقصود خود نرسیده اند. به همین خاطر٬ مقامات دولت آمریکا نیز با اعضای کنگره رایزنی نموده و قضیه فیصله پیدانموده است.

اما حالا شاهد آن هستیم که این بار در کنگره آمریکا٬ حتی یک نفر حاضر نشد که در دفاع از ترکیه حرف بزند تا این طرح را کنار بگذارند. 11 نفر در مخالفت با طرح رای دادند و 405 نفر از آن حمایت نموده و رای موافق دادند.

مرحله بعدی چیست؟

حالا قرار است بر اساس روال و سازوکار قانونی کنگره آمریکا٬ این طرح به مجلس سنا برود. ممکن است در سنا نیز شاهد تکرار این اتفاق باشیم و در آنجا نیز با اکثریت قاطع٬ به ضرر ترکیه رای بدهند.

در آن صورت تنها چیزی که می تواند امیدوار نماینده باشد٬ اختیارات قانونی دونالد ترامپ است که می تواند در مقام رئیس جمهور٬ طرح را وتو کند. اما از آنجایی که تعداد رای موافقین٬ بیش از دو سوم بوده٬ می توانند دوباره آن را به جریان بیاندازند و در این صورت٬ ترامپ نیز٬ ناچار به پذیرش و تایید آن خواهد شد.

ترکیه به شکل رسمی اعلام نموده که این طرح را هیچ می پندارد اما واقعیت این است که در ادامه روند حقوقی و دادرسی پرونده٬ ممکن است ترکیه ناچار به پرداخت هزینه های بسیار کلانی گردد و مسائل بزرگی به دنبال بیاورد.

شطرنج دیپلماسی

همچنان که گفتم٬ قبلاً هم چند بار در کنگره آمریکا این موضوع مطرح شده اما هر بار٬ تعدادی از سیاست مداران و دانشگاهیان٬ با تکیه بر دانش٬ باور و اعتماد خود٬ به شکلی از ترکیه دفاع می کردند که همه چیز حل می شد. ترکیه٬ دوستانی داشت و تماس ها و گفت وگوهایی که با آنها برقرار می شد٬ روند را متوقف می کرد.

پروفسور دکتر سادات لاچین ار٬ کتابی دارد به نام معضل ارامنه٬ دیاسپورا و سیاست خارجی ترکیه. در این کتاب نقل شده که در سال 1990 میلادی٬ سناتور روبرت بیرد٬ جمعاً به مدت 14 ساعت٬ در دفاع از ترکیه سخنرانی کرد و توانست نمایندگان کنگره را قانع کردن کند تا به طرح مزبور٬ رای منفی دهند و ترکیه محکوم نگردد.

علاوه بر این سناتور٬ بسیاری دیگر از نمایندگان برجسته٬ در دفاع از ترکیه سخنرانی نموده بودند. اما چرا حالا چنین نیست؟ چرا کسی در آمریکا حاضر نیست از ترکیه دفاع کند؟ همین سوال را در خصوص اروپا هم دارم: چرا در کشورهای اروپایی٬کسی حاضر نیست در دفاع از ترکیه چیزی بر زبان بیاورد؟

این درست است که سیاست مبتنی بر ناسیونالیسم و اندیشه های ملی گرایانه راست افراطی در کشورهای غربی یک بار دیگر زنده شده و این مساله به ضرر ترکیه تمام شده است، اما مساله فقط این نیست و حتی با در نظر دریافت بعضی مسائل ژئوپولیتیکی و موازنات حاکم بر دنیا٬ باید بپذیریم که ترکیه نباید تا این حد تنها می ماند. درست می گویم؟

در سال 2007 میلادی٬ لابی یهودیان هم در آمریکا به یاری لابی ارامنه آمدند. اما رجب طیب اردوغان نخست وزیر وقت ترکیه در تماس تلفنی با شیمون پرز گفت: من از لابی یهودیان جایزه صلح گرفته ام. اگر بخواهند از لابی ارامنه حمایت نمایند٬ جایزه را برای شما پس می فرستم. تهدید اردوغان کارساز شد و لابی یهودیان٬ حاضر نشدند از ارامنه حمایت نمایند.

تجارب ترکیه و قدرت نرم

در این مساله٬ بحث مهمی به نام تاثیرگذاری قدرت نرم وجود دارد.

در سال 1985 میلادی که لابی ارامنه در آمریکا به هدف خود نزدیک شده بود٬ 69 مورخ آمریکایی در نشریات نیویورک تایمز و واشنگتن پست٬ با انتشار چند متن دسته جمعی٬ از ترکیه دفاع کردند و مانع از اقدام مجلس نمایندگان شدند.

افرادی همچون برنارد لوئیس٬ استانفورد شاو٬ هیث لوری٬ دانکوارد راستو٬ جاستین مک کارتی و دیگران٬ از آکادیمیسین ها و مورخین مشهوری بودند که همگی از ترکیه دفاع کردند. اگر چه این دفاع روشنفکرانه و جانانه٬ کارساز بود اما ترکیه نیز تصویر خوبی از خود به دنیا ارائه داده بود.

من بارها گفته ام٬ جناب ابراهیم کالن٬ سخنگو و مشاور رئیس جمهور٬ به خوبی در جریان نوشته های آکادمیک دنیا غرب است. او خوب می داند که این روزها در کتب، تحقیقات و مقالات تاریخی و سیاسی٬ اشارات منفی به ترکیه می گردد و باید از این مساله نگران باشیم. چرا که این نوشته ها٬ بر اذهان سیاست مداران و روزنامه نگاران و دانشگاهیان٬ اثر منفی می گذارد.

علاوه بر حوزه دانشگاهی٬ باید در حوزه های تجاری٬ مالی و دیپلماسی عمومی نیز گام های بلندی برداریم. چرا که عصر ما٬ عصر تاثیرگذاری قدرت نرم است و نباید از این مهم غافل بمانیم. آن چه قدرت نرم یک کشور را تقویت می کند٬ عواملی است همچون: دینامیسم و پویایی یک جامعه دموکراتیک٬ باز بودن درهای کشور رو به دنیا خارج٬ بها دادن به اراده مردمی و اکثریت٬ رسانه ها و دانشگاه های باکیفیت و توانمند و توان روشنفکری و فرهنگی.

ترکیه باید از اقدام مجلس نمایندگان آمریکا در خصوص ارامنه درس بگیرد و به خاطر داشته باشد که قدرت نرم تا چه اندازه مهم است.

ما تا سال 2010 میلادی٬ قدرت نرم بالایی داشتیم و حالا ضروری است یک بار دیگر در این حوزه٬ دست به اقدامات جدی بزنیم.