آتش زدن کاخ سفید در بیشکک - استدیو مرینا

به گزارش بی بی سی، تنها ساعتی پس از آنکه کمیسیون انتخابات قرقیزستان با هدف آرام کردن معترضان، لغو نتایج انتخابات را گفت، سورونبای جینبکف، رئیس جمهوری این کشور نیز خواستار تحقیق درباره تخلفات انتخاباتی شد. اعتراض ها در قرقیزستان پس از آن شروع شد که نتایج انتخابات مجلسی این کشور با مشارکت 16 حزب موافق و مخالف اعلام و پیروزی 5 حزب که سه تای آنها از نزدیکان جینبکف بودند، محرز و جرقه ای شد تا بیش از 5 هزار نفر با تجمع در میدان اصلی بیشکک خواستار ابطال انتخابات و حتی برکناری رئیس جمهوری شوند.

این اعتراض تا ساعاتی با تجمعی آرام ادامه داشت، اما پس از تاریک شدن هوا، مداخله پلیس با تانکرهای آب پاش برای متفرق کردن معترضان، فضا را متشنج کرد و صحنه آشوبی رقم خورد. این شرایط تا بامداد سه شنبه ادامه داشت و پایان تظاهرکنندگان با ورود به کاخ سفید، کاخ ریاست جمهوری قرقیزستان در بیشکک، دفتر رئیس جمهوری و مجلس را تصرف کردند و با بیرون ریختن اسناد و مدارک، بخش هایی را نیز به آتش کشیدند.

به گزارش رسانه های داخلی قرقیزستان، در این تظاهرات ها یک نفر کشته و بیش از 600 نفر مجروح شدند. گفته می شود بسیاری از مجروحان بر اثر ضرب و شتم پلیس آسیب دیدندکه 150 نفر به بیمارستان انتقال یافتند.

اتهامات وارده؟!

آن طور که گزارش سایت دیپلمات حکایت دارد، حزب سوسیال دموکرات وابسته به رئیس جمهوری سابق قرقیزستان آلمازبک آتامبایف نخستین جرقه اعتراضات را روشن و تقلب در انتخابات و ادعای خرید آرا را از سوی احزاب وابسته به رئیس جمهوری فعلی مطرح نمود. موضوعی که از سوی ناظران بین المللی حاضر در انتخابات نیز رد نشده و در دست بررسی است. به نظر می رسد حضور اعضای این حزب در میان تظاهرکنندگان، سبب شد تا آنها با حمله به زندان، رئیس جمهوری سابق را که به اتهام فساد اقتصادی در زندان به سر می برد و شماری از سیاستمداران سابق این کشور را نیز آزاد کنند. همزمان با این اقدامات، شبکه های فیس بوک و توئیتر نیز که صحنه اعتراضات مجازی قرقیزها شده بود، درخواست ابطال در انتخابات را ترند کردند. در این میان با وجودی که جینبکف، رئیس جمهوری فعلی این کشور اتهامات را قبول نداشت اما برای آرام کردن خشم مردم گفت جلسه ای با حضور سران 16 حزب حاضر در انتخابات برگزار خواهد کرد و اگر غیرقانونی بودن فرایند رای گیری ها ثابت شود بدون شک ابطال انتخابات را اعلام می کند. این در حالی است که به نوشته نیویورک تایمز، یکی از رهبران احزاب سیاسی مخالف دولت که خودش را دادستان کل معرفی می کند، نتایج انتخابات را مردود اعلام کرده است.

همزمان حزب حامی دولت بیریمدیک که با دریافت 26درصد آرا نسبت به حزب مکنیم با 24درصد آرا و سه حزب دیگر با کسب 7درصد مجاز، به عنوان حزب پیشتاز پیروز انتخابات شده است، در حالی که با اتهام خرید آرا روبه رو است، اعلام کرده در صورت ابطال انتخابات، بار دیگر برای ورود به مجلس در انتخابات مشارکت خواهد کرد. یکی از سران احزاب بازنده در جمع تظاهرکنندگان گفت: رئیس جمهوری قول داده بود که یک انتخابات سالم برگزار شود اما او نتوانست سر قولش بماند.

در همین حال توماس بوسراپ، رئیس کمیته نظارت بر انتخابات سازمان امنیت و همکاری اروپا گفت: گرچه انتخابات بدون هیچ مسئله ای برگزار گشت اما اتهام خرید آرا موضوعی نیست که بتوان به راحتی از آن گذشت.

با این وجود کلارا سورونکولووا، رهبر حزب معارض ریفورما گفت: بی قانونی کاملاً در این انتخابات مشهود بود و فشار و زور و ارعاب رأی دهندگان را نمی شد نادیده گرفت.

دلایل تشدید اعتراضات

براساس قوانین قرقیزستان هر حزب برای ثبت نام در انتخابات ملزم به پرداخت 63 هزار دلار به مراکز فعال مدنی هستند، هزینه ای که بسیاری از احزاب به دلیل نداشتن یک پشتیبان اقتصادی یا وابستگی سیاسی از هواداران شان جمع آوری کردند. در این شرایط هرگونه تقلبی به معنای ضرر و زیان برای احزاب است.

از سوی دیگر به نوشته دیپلمات، تکرار مسأله یوروایشینیسم یا همبستگی با روسیه در چارچوب پیمان اقتصادی یوروایشیا (EAEU) است که قرقیزستان از سال 2015 در آن مشارکت دارد. در حالی که احزاب مخالف این اتحاد را نمی پذیرند اما 5 حزب پیروز این انتخابات، این امر را اولویت برنامه های خود می دانند. حتی رهبر حزب پیشتاز بیرمدیک نیز با انتشار فیلمی ویدئویی در فیسبوک بر این امر تأکید کرده است.

چولپون ژهاکوپووا، یکی از فعالان حقوق بشری قرقیزستان مدعی است: حتی برندگان این انتخابات نیز به کثیف بودن آن اعتراف می کنند. رئیس جمهوری هر کاری برای پیروزی در انتخابات انجام داد. تاریخ هرگز این روزها را فراموش نمی کند. گرچه بسیاری از رسانه های قرقیزستان از تصمیم رئیس جمهوری این کشور برای برگزاری نشستی با حضور سران احزاب شرکت کننده در انتخابات خبر داده اند اما سایت یوروایشیا نت مدعی است همچنان شرایط جینبکف پر رمز و راز است و برخی منابع تأیید نشده فرار او به سمت زادگاهش در جنوب کشور را اعلام کرده اند.